Službene novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, od 7. marta 1929. godine (broj 35), na dnu prve strane, u rubrici UKAZI objavljuje informaciju iz Ministarstva unutrašnjih dela u kojoj se, u jednoj rečenici, saopštava da je Ukazom Njegovog Veličanstva Kralja od 30. juna 1928. godine Čajetina proglašena za varošicu:
„MINISTARSTVO UNUTRAŠNJIH DELA, VAROŠICA ČAJETINA – Ukazom Njegovog Veličanstva Kralja, od 30. juna 1928. godine, U br. 29618, rešeno je na osnovu čl. 6 Zakona o mestima da se selo Čajetina, istoimene opštine u srezu zlatiborskom, Oblasti Užičke, proglasi za varošicu pod istim imenom.“
U to vreme opština Čajetina je imala 2.878 stanovnika. Treba imati u vidu da su pored varošice u ovoj cifri i stanovnici Rudina, Branežaca, Palisada, Kraljeve vode i Oka, koji su bili u sastavu čajetinske opštine.
Na više mesta nalazimo potvrdu da je Čajetina dugo godina po proglašenju varošicom više ličila na selo. Na primer, Čedomir Arsenijević, načelnik Sreza zlatiborskog, u aktu iz 1930. godine navodi da je Čajetina „mesto sa svega desetak kuća„, a 1937. godine tadašnji sreski načelnik Rodoljub Todorović izveštava više vlasti da je „Čajetina sama po sebi više selo nego varošica„.
Svako mesto po proglašenju za varošicu moralo je udovoljiti propisima iz Zakona o mestima (donet 1866. godine!). Ni tri godine po proglašenju varošicom Čajetina nije ispunila obavezu da donese urbanistička akta, pa je na upozorenje Drinske banovine usledio odgovor da će srez za te namene sredstva obezbedeti u budžetu za 1932. godinu.
Ono što je Čajetini 1928. godine davalo obeležje varošice su zemljoradnička zadruga, ambulanta, žandarmerijska stanica, rasadnik, trgovačka radnja Sima Čizmića, mehane Miloševića i Markovića i Rajka Đenića, pekara Jovana Mićića, crkva… Svakako i vodovod, završen i u upotrebu pušten u novembru 1925. godine, sa nekoliko česama u mestu.
U Čajetini je bilo sedište Društva za razvoj rudarstva na Balkanu, koje je iskopavalo magnezit na nekoliko mesta na Zlatiboru.
Na Kraljevoj vodi radio je hotel sa 11 soba, u svojini oblasti užičke.
Posle Prvog svetskog rata čajetinska opština imala je fondove za podizanje voćnog rasadnika, izgradnju sreske apsane, dovođenje pijaće vode i nabavku priplodne stoke. Ovi fondovi su, nekoliko meseci po proglašenju Čajetine za varošicu, grupisani u jedan fond – za podizanje sreskih zgrada.
Varošica Čajetina je, Zakonom o uređenju redovnih sudova od 12. oktobra 1928. godine, dobila sreski sud, ali je počeo da radi tek nekoliko godina kasnije jer nije bilo podesne zgrade za zakup a još manje novca za podizanje namenskog objekta u sklopu koga je morala biti sagrađena i apsana.
U godini kada je Čajetina proglašena za varošicu, u cilju kulturnog i zdravstvenog unapređenja sela, po odobrenju Ministarstva građevina, počela je gradnja Škole za seoske domaćice. Zgrada je, finasirana iz sreskog budžeta, sazidana i stavljena pod krov, ali su dalji radovi čekali sve do 1931. godine kada je finasiranje preostalih radova preuzela Drinska banovina.
Osim novoizgrađenog oblasnog puta Užice – Kraljeva voda, Čajetina je godine 1928. putevima bila povezana sa Jablanicom, Rudinama i Šljivovicom. Za te puteve, međutim, sreska vlast je izveštavala da su „rđavi i neprohodni„. Autobuskog saobraćaja još nije bilo, saobraćali su samo automobili.
Čajetina je, uz Mokru Goru, godine 1928. bila jedin mesto u srezu sa telefonskom linijom.
Tada je počeo obiman i nekoliko godina kasnije završen posao na uspostavljanju telefonskih linija od sreskog centra ka opštinskim centrima. Prema dogovoru sa PTT upravom iz Sarajeva prvu telefonsku liniju trebalo je uspostaviti na 35 kilometara dugom pravcu Kraljeva voda- Dobroselica-Draglica-Negbina-Jasenovo. Ova trasa nije slučajno odbarana, reč o najudaljenijim mestima od Čajetine koje je komunikacijski trebalo povezati.
Na Zlatiboru se živelo od zemljoradnje i stočarstva, teško je bilo prehraniti porodice, naročito višečlane. U martu 1928. godine opštinske vlasti su sačinile spisak „gladnih porodica„, oskudnih u hrani. Na spisku je 56 starešina domaćinstava sa 253 člana iz Čajetina i Branežaca. Njima je, odlukom odbora Užičke oblasti, data beskamatna novčana pozajmica kako bi kupili hranu.
Po naređenju Kraljevska banske uprave Drinske banovine, sastavljen je spisak javnih zgrada u Srezu zlatiborskom za 1931. godinu. Čajetina je tada imala zgrade načelstva i poreske uprave u svojini Drinske banovine, dok su osnovna škola, škola za seoske domaćice i crkva vođeni kao opštinska svojina.
Na narednoj slici možete videti izveštaj opštine čajetinske načelniku Sreza Zlatiborskog, vezan popis iz 1931. godine:
„Po traženju vašem br. 12859 od 30-XI-tekuće godine čast je učtivo izvestiti:
Da varošica Čajetina po poslednjem popisu stanovnoištva od 1931. g. ima 123 stanovnika.“
SRESKA VLAST
Sreski načelnik u vreme proglašenja Čajetine varošicom bio je tada 32-ogodišnji Čedomir Arsenijević, sa zavidnom školskom spremom – beogradskom Vojnom akademijom i Pravnim fakultetom Pariskog univerziteta.
Srez je imao još osam činovnika/službenika: poljoprivrednog referenta Radojka Đokovića, sanitetskog referenta dr Bogdana Petrovića, sreskog činovnika Jovana Braunovića, policijskog pripravnika Milivoja Grbića, zvaničnike Radovana Barjaktarevića i Dragomira Radmilovića, služitelje Trivuna Cvrkotića i Luku Barjaktarevića.
