Knjiga „Bunt i snovi Andrije Lojanice“ predstavljena na 64. Sajmu knjiga u Beogradu

Publici u Sali „Borisav Pekić“ trebalo je da se obrati priređivač Zoran Jeremić, ali je zbog njegove sprečenosti da doputuje u Beograd, Jeremićev prikaz knjige pročitao Zoran Žeravčić:

‘Posle objavljivanja izabranih reportaža Radovana Popovića „Osmeh rodne godine“, memoarske proze Miodraga Vergovića „Stazama života“ i biografske knjige „Milorad Aleksić – život ispunjen pregalaštvom“, Udruženje „Kolektiv Užice“ nastavlja izdavačku delatnost priređivanjem i objavljivanjem naslova iz kulturno-istorijske baštine užičkog kraja.

Ove godine nastavljamo uspešnu saradnju sa Bibliotekom „Ljubiša R. Đenić“ iz Čajetine. Kao zajednički izdavački poduhvat, uz finansijsku podršku Grada Užica, danas predstavljamo knjigu „Bunt i snovi Andrije Lojanice“.

Pred vama je knjiga o čoveku za kojeg zasigurno možemo reći da je jedan od najužičanstvenijih Užičana. Andrija Lojanica je, pre svega, poznati užički satiričar koji se u svom bogatom opusu oslanjao na tradiciju narodnog humora, a njegov list „Era“ satirični nedeljnik u kojem je erski humor u punom sjaju dobio literarno uobličenje.   

Rođen je u Užicu 1875. godine, školovao se u Užicu, Aleksincu i Beogradu, do Prvog svetskog rata službovao je kao učitelj u okolini Gornjeg Milanovca i Užica, a onda do penzionisanja u rodnom gradu. Učestvovao je u Balkanskim ratovima, a tokom Prvog svetskog rata, 1916. godine, Lojanica je zarobljen i odveden u logor Greding kod Salcburga. Verovali ili ne, u tom logoru je pokrenuo i uređivao humoristično-satirični list „Era“, čijih je prvih 17 brojeva štampano na geštetneru.

Međutim, list „Era“ koji je, rekli bismo, zauvek ostao upisan u društveni i književni život užičkog kraja, Andrija Lojanica je ponovo pokrenuo 1919. godine u Užicu. Pored njega, Miodrag Vergović i Milan Lisičić činili su nezaboravnu uredničku trojku koja je, uprkos čestim zabranama, održala ovaj jedinstven „list za ozbiljnu šalu i kiselu zbilju“ sve do 1925. godine.

A o tome koliko je pero Andrije Lojanice bilo ubojito, dovoljno govori činjenica da ga je 2. decembra 1924. godine, ukazom ministra prosvete, kralj Aleksandar penzionisao kao „lice koje ispoljava načela protiv postojeće državne forme“. Andrija Lojanica se ubrzo preseljava u Beograd, gde su 1928. godine objavljeni poslednji brojevi „Ere“. Posle toga se, uglavnom, oglašavao kao pisac za decu, sve do 1959. godine kada je preminuo.

Do sada se o „Eri“ i njenom prvom peru pisalo sporadično i svečarski. Knjiga „Bunt i snovi Andrije Lojanice“ nastala je povodom sto godina od objavljivanja prvog broja „Ere“ i 60 godina od smrti njegovog osnivača i urednika.

Namera priređivača ove knjige, Zorana Jeremića i Zorana Žeravčića, bila je da u znaku dva jubileja pokušaju da isprave tu „nepravdu“.

Knjiga sadrži sve do danas objavljene relevantne tekstove o životu i radu Andrije Lojanice i listu „Era“ kojem je posvetio najbolje stvaralačke godine. Reč je radovima književnih istoričara dr Milutina Pašića i mr Stanka Jovančićevića i publicista Milojka P. Đokovića i Živorada Avramovića. Posebno je važno istaći da se tokom istraživačkog rada otkrio do sada neobjavljeni biografski esej Miodraga Vergovića, a zahvaljujići akademiku Milanu Lojanici, nasledniku Lojaničine književne zaostavštine koju nam je ustupio, u prilici smo da štampamo i do sada neobjavljene Lojaničine satirične pesme, humoreske, aforizme, kao i njegove književne priloge za decu koje je, inače, objavljivao kako u međuratnom tako i poratnom periodu, pre svih, u „Kići“, zatim u Ćopićevom „Pioniru“, užičkim „Vestima“ i najčešće u „Politici“.

Deo knjige čiine sećanja akademika Milana Lojanice i književnika Ljubivoja Ršumovića koji je još kao student bio u prilici da upozna poznatog „satirika i lirika“ iz Užica, kao i jedini intervju koji je Lojanica za života dao prijatelju Milojku P. Đokoviću.

Pored toga, knjiga je ilustrovana do sada neobjavljenim fotografijama iz porodične arhive familije Lojanica, naslovnicama „Ere“ i knjiga za decu koje je objavio u Beogradu.

Po rečima recenzenta, prof. dr Ljiljane Kostić-Tijanić, knjiga o Andriji Lojanici značajan je doprinos osvetljavanju lika i dela ovog Užičanina, njegovog mesta u kulturnoj istoriji grada Užica. Sagledavanje njegovog satiričnog opusa stvara koherentnu sliku užičkog satiričkog i aforističkog kruga, na čijim počecima se nalazi upravo Andrija Lojanica.’

Knjigu možete poručiti putem našeg sajta

Knjiga „Bunt i snovi Andreije Lojanice“ može se kupiti kod izdavača, Udruženja „Kolektiv Užice“. Cena primerka je 600 dinara.